تأثیر تنش شوری بر تجمع و آزادسازی مواد نورساختی میانگره‌های ساقه در ژنوتیپ‌های مختلف جو

مادة خشک تجمع‌یافته در ساقة جو نقش اساسی در پر کردن دانه به ویژه در شرایط نامساعد از جمله تنش شوری دارد. هدف این پژوهش بررسی توان ذخیره‌سازی و انتقال دوبارة مادة خشک به تفکیک میانگره‌ها در برخی رقم‌ها و رگه (لاین)‌های امیدبخش جو زراعی ایران در شرایط تنش و بدون تنش شوری بود. بدین منظور آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و در دو شرایط تنش و بدون تنش شوری در ایستگاه تحقیقات کشاورزی نیشابور در سال 1393- 1392 اجرا ‌شد. در شرایط تنش، EC آب آبیاری حدود  dsm-111-10 بود. میزان تجمع و انتقال دوبارة مواد نورساختی (فتوسنتزی) با استفاده از روش وزنی تعیین شد. ارتباط طول و وزن مخصوص میانگره‌ها با تجمع مادة خشک بررسی شد. نتایج نشان داد که در هر دو شرایط، میانگره‌های زیرین بیشترین وزن خشک و وزن مخصوص را به خود اختصاص دادند. بیشترین میانگین انتقال دوباره در شرایط عادی (نرمال) مربوط به دومین میانگرة رأسی ساقه (پنالتی‌میت) بود، درحالی‌که بالاترین میانگین انتقال دوباره در شرایط شوری مربوط به میانگره‌های زیرین بود. در این پژوهش به طور دقیق مشخص شد که توان ذخیره‌سازی و انتقال دوبارة دو ساز‌و‌کار، متفاوت‌اند و به طور جداگانه از والدین به نتاج منتقل می‌شوند. عملکرد دانه در شرایط تنش شوری همبستگی مثبت و معنی‌داری با انتقال دوباره از پدانکل، دومین میانگره رأسی و میانگره‌های زیرین داشت. همچنین از نظر روند اصلاحی مشخص شد که در رگه‌های امیدبخش متحمل به شوری جدید نسبت به رقم‌های قدیمی متحمل به شوری، از صفات وزن مخصوص میانگره‌ها، توان ذخیره‌سازی و قدرت انتقال دوباره به خوبی بهره‌برداری شده ‌است.